Μαρίας, Χαβιέρ. «Η εβδομαδιαία αναβίωση της παιδικότητας».

Το ποδόσφαιρο το βαραίνει μια κατάρα που συγχρόνως είναι η σωτηρία παικτών, προπονητών και οπαδών όταν απογοητεύονται για μια ήττα. Πρόκειται για μια δραστηριότητα στην οποία δεν αρκεί να νικήσεις, αλλά πρέπει να νικάς πάντα, σε κάθε σεζόν, σε κάθε τουρνουά, σε κάθε αγώνα. Ένας συγγραφέας, ένας αρχιτέκτονας, ένας μουσικός μπορούν να ξεκουραστούν για λίγο μετά την ολοκλήρωση ενός σπουδαίου μυθιστορήματος, ενός υπέροχου κτιρίου, ενός αξέχαστου δίσκου. Μπορεί να μην κάνουν τίποτα για ένα χρονικό διάστημα ή να κάνουν κάτι μικρότερο. Μεταξύ των πρώτων, όπου συγκαταλέγονται και αυτοί που γνωρίζω περισσότερο, υπάρχουν εκείνοι που κατάφεραν να εδραιωθούν με το έτσι θέλω και μέχρι το τέλος των ημερών τους χάρη σε ένα και μοναδικό αξιόλογο έργο που γράψανε πενήντα χρόνια πριν. Στο ποδόσφαιρο, αντίθετα, δεν υπάρχει χώρος για ξεκούραση ή διασκέδαση, ελάχιστα χρησιμεύει αν έχεις ένα εξαιρετικό ιστορικό ή αν κατέκτησες έναν τίτλο πέρυσι. Ποτέ δε θεωρείται πως το καθήκον σου τελείωσε, αλλά απαιτείται (και οι ίδιοι οι παίκτες το απαιτούν από τον εαυτό τους) να κερδίσεις και στην επόμενη αναμέτρηση, σαν να ξεκινούσες πάντα από το μηδέν, αναλογία του αρχικού αποτελέσματος κάθε αγώνα. Σε αντίθεση με άλλες δραστηριότητες της ζωής, στον αθλητισμό (αλλά κυριώς στο ποδόσφαιρο) δε συσσωρεύεται ούτε στοιβάζεται οτιδήποτε το πολύτιμο, παρά τις αίθουσες με τα τρόπαια και τις όλο και περισσότερο εκτιμημένες στατιστικές. Το ότι χθες ήσουν ο καλύτερος δε μετράει πλέον σήμερα, για να μη μιλήσουμε για αύριο. Η περασμένη χαρά δεν μπορεί να κάνει τίποτα για την αγωνία του παρόντος, εδώ δεν υπάρχει η αποζημίωση της ανάμνησης, ούτε η ικανοποίηση του ήδη κεκτημένου, ούτε φυσικά η ευγνωμοσύνη του κοινού για την προ δυο εβδομάδων ευχαρίστηση. Ούτε, συνεπώς, διαρκούν πολύ η λύπη ή η αγανάκτηση, που από τη μια μέρα στην άλλη μπορούν να αντικατασταθούν από την ευφορία και την ικανοποίηση. Ίσως γι' αυτό το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα που προτρέπει στη βία, όπως έλεγε ο Καμπρέρα: όμως όχι λόγω των κλωτσιών, αλλά της αγωνίας. Σε αντάλλαγμα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως έχει κάτι ανεκτίμητο, που δε συνηθίζεται να απαντάται στους υπόλοιπους τομείς της ζωής: προτρέπει στη λήθη, είναι σαν να λέμε πως σε αυτό που δεν προτρέπει ποτέ είναι η μνησικακία, πράγμα που μαθαίνεται μόνο στην ενήλικη ζωή.

Το ποδόσφαιρο κουβαλάει μία κατάρα• κατάρα που είναι συγχρόνως και σωτηρία για παίκτες, προπονητές και οπαδούς συντετριμμένους από την ήττα. Πρόκειται για μία δραστηριότητα στην οποία δεν αρκεί να νικήσεις, πρέπει να νικάς πάντα, κάθε σαιζόν, κάθε πρωτάθλημα, κάθε αγώνα. Ένας συγγραφέας, ένας αρχιτέκτονας, ένας μουσικός μπορεί να ξεκουραστεί για λίγο αφού ολοκληρώσει ένα σπουδαίο μυθιστόρημα, ένα αξιοθαύμαστο κτίριο, έναν αλησμόνητο δίσκο. Μπορεί να μην κάνει τίποτα για κάποιο διάστημα, ή να κάνει κάτι ασήμαντο. Στον χώρο των συγγραφέων - που τον γνωρίζω καλύτερα - υπάρχουν κάποιοι που θεωρούνται πλέον καλοί εξ ορισμού και για όλη τους τη ζωή, χάρη στο μοναδικό αξιόλογο έργο τους που το έγραψαν πριν 50 χρόνια. Στο ποδόσφαιρο, αντίθετα, δεν υπάρχει περιθώριο για ξεκούραση ούτε για ψυχαγωγία, και τίποτα δεν σου χρησιμεύει ένα εντυπωσιακό παλμαρέ ή ο τίτλος που κατέκτησες πέρσι. Ποτέ δεν θεωρείσαι ολοκληρωμένος, αντίθετα υπάρχει πάντα η απαίτηση - και οι παίκτες οι ίδιοι έχουν αυτή την απαίτηση από τον εαυτό τους - να νικήσεις και στην επόμενη συνάντηση, λες και όλα αρχίζουν πάντα από το μηδέν, όπως το αρχικό σκορ κάθε αγώνα. Αντίθετα με άλλες δραστηριότητες της ζωής, στον αθλητισμό (και πάνω απ’ όλα στο ποδόσφαιρο) τίποτα δεν συσσωρεύεται ούτε αποθηκεύεται, όσες αίθουσες κι αν γεμίσεις με τρόπαια και όσες κολακευτικές στατιστικές κι αν έχεις. Σήμερα δεν παίζει πια κανένα ρόλο αν εχθές ήσουν ο καλύτερος, και όσο για το αύριο, ας μην το αναφέρουμε καν. Η χαρά του παρελθόντος δεν προσφέρει τίποτα μπροστά στην τωρινή αγωνία. Εδώ δεν έχουμε την αποζημίωση της ανάμνησης, ούτε την ικανοποίηση για ό,τι έχεις ήδη επιτύχει, και βέβαια ούτε και την ευγνωμοσύνη του κοινού για την ικανοποίηση που του πρόσφερες πριν δύο εβδομάδες. Και γι’ αυτό δεν διαρκεί πολύ και η στεναχώρια ή η αγανάκτηση, αφού από τη μια μέρα στην άλλη μπορεί να πάρει τη θέση τους η ευφορία και η αγιοποίηση. Ίσως γι’ αυτό το λόγο το ποδόσφαιρο εμπνέει τη βία , όπως έλεγε ο Καμπρέρα: όχι όμως επειδή έχει κλωτσιές, αλλά από την αγωνία. Από την άλλη, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι έχει κάτι ανεκτίμητο που δεν το βρίσκεις συνήθως στους άλλους τομείς της ζωής: προκαλεί τη λησμονιά, πράγμα που σημαίνει ότι ποτέ δεν προκαλεί οργή, και αυτό μόνο σε ώριμη ηλικία το μαθαίνει κανείς.

Το ποδόσφαιρο φέρνει μια κατάρα που είναι ταυτόχρονα η διάσωση των παιχτών, των προπονητών και των οπαδών που είναι μετανιωμένοι εξ αιτίας μιας ήττας Πρόκειται για μια δραστηριότητα που δεν αρκεί να κερδίσει κανείς, αλλά πρέπει να κερδίζει πάντα, σε κάθε ποδοσφαιρική σεζόν, σε κάθε τουρνουά, σε κάθε ματς Ένας συγγραφέας, ένας αρχιτέκτονας, ένας μουσικός μπορούν να κάνουν ένα διάλειμμα αφού έχουν γράψει ένα σπουδαίο μυθιστόρημα, κτίσει ένα θαυμάσιο κτίριο, γράψει ένα αξέχαστο δίσκο. Μπορούν να μη κάνουν τίποτα για κάμποσο καιρό ή να κάνουν κάτι που νάχει λιγότερη σημασία,. Ανάμεσα στους πρώτους που είναι και οι περισσότεροι που ξέρω, τους συμβαίνει να θεωρούνται αναμφισβήτητα καλοί και μέχρι το τέλος της ζωής τους χάρη σε ένα αξιοσέβαστο που γράφτηκε εδώ και πενήντα χρόνια. Αντίθετα όμως στο ποδόσφαιρο, δεν εμπίπτουν ούτε η ανάπαυση ούτε η διασκέδαση, λίγο εξυπηρετεί το να έχει κανείς ένα ιστορικό γεμάτο νίκες ή να έχει πάρει το πρωτάθλημα τον περασμένο χρόνο. Δεν λαμβάνεται ποτέ υπόψη το τι έχει ήδη επιτευχθεί, παρά απαιτείται (και οι ίδιοι οι παίχτες το απαιτούν από τους εαυτούς τους) επίσης η νίκη στην επόμενη συνάντηση, σαν να γίνεται πάντα το ξεκίνημα από το μηδέν, αναλογία του αρχικού αποτελέσματος κάθε ματς. Διαφορετικά από τις άλλες δραστηριότητες της ζωής, στα σπορ (και κυρίως στο ποδόσφαιρο) δεν συσσωρεύεται και δεν αποταμιεύεται τίποτα, παρά τις αίθουσες με τα τρόπαια και τις στατιστικές που κάθε φορά εκτιμούνται και περισσότερο. Το να ήτανε κανείς καλός χτες δεν μετράει σήμερα, μπορούμε να πούμε ούτε κι αύριο. Η χαρά του παρελθόντος δεν μπορεί να κάνει τίποτα ενάντια στο άγχος του παρόντος, εδώ δεν υπάρχει η ανταμοιβή της ανάμνησης, ούτε η ικανοποίηση για το τι έχει ήδη επιτευχθεί, ούτε βέβαια η ευγνωμοσύνη του κοινού για την ευχαρίστηση που του δόθηκε εδώ και δύο εβδομάδες. Ούτε, ωστόσο, υπάρχουν για πολύ καιρό ο πόνος ούτε η αγανάκτηση που μπορούν να φανούν από τη μια μέρα στην άλλη ότι έχουν υποκατασταθεί από την ευφορία και την αγιοποίηση. Ίσως για αυτό το ποδόσφαιρο να είναι ένα σπορ που προκαλεί τη βία, όπως είπε ο Καμπρέρα: όχι όμως για τις κλωτσοπατινάδες αλλά για το άγχος. Αντίθετα πρέπει να αναγνωρισθεί ότι έχει κάτι το ανεκτίμητο και που δεν συνηθίζεται να δίνεται στους υπόλοιπους κανόνες της ζωής: υποκινεί στη λησμονιά, πράγμα που ισοδυναμεί στο να πει κάποιος ότι «σε αυτό που δεν υποκινεί ποτέ είναι η μνησικακία, κάτι που μαθαίνει κανείς όταν είναι ενήλικας».